Η έμπνευση της ημέρας (Τετάρτη 13-02-2019)

Αγαπητοί ακροατές καλή σας ημέρα!
Είστε συντονισμένοι στον Empneusi 107 FM!

Σήμερα γιορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, συνεπώς η έμπνευση της ημέρας δεν θα μπορούσε παρά να είναι αφιερωμένη στο αγαπημένο μας μέσο.

Η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου καθιερώθηκε με απόφαση της UNESCO στις 29 Σεπτεμβρίου 2011, έπειτα από πρόταση της Ισπανικής Ακαδημίας Ραδιοφώνου.

Αρχικά, η πρόταση των Ισπανών ήταν να τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου στις 30 Οκτωβρίου, σε ανάμνηση της περίφημης εκπομπής του Όρσον Γουέλς το 1938, που έμεινε στην ιστορία ως ο «Πόλεμος των Κόσμων». Η UNESCO, όμως, αποφάσισε διαφορετικά και πρόκρινε τη 13η Φεβρουαρίου, ημερομηνία κατά την οποία το 1946 πρωτολειτούργησε το ραδιόφωνο του ΟΗΕ.

Σκοπός της Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου είναι ο εορτασμός του ραδιοφώνου ως Μέσου Μαζικής Επικοινωνίας, η βελτίωση της διεθνούς συνεργασίας μεταξύ των ραδιοφωνικών οργανισμών και η ενθάρρυνση των μεγάλων διεθνών δικτύων, όσο και των τοπικών ραδιοφώνων, να προωθήσουν την πρόσβαση στην πληροφόρηση και την ελευθερία της έκφρασης στα ερτζιανά.

Η ιστορία του ραδιοφώνου

Η ιστορία του ραδιοφώνου ξεκινά από το 1895 και τον “πατέρα” του μέσου, τον Ιταλό εφευρέτη Γουλιέλμο Μαρκόνι, ο οποίος κατόρθωσε να μεταδώσει ηχητικά σήματα Μορς διαμέσου ερτζιανών κυμάτων. Δύο χρόνια αργότερα, κατάφερε να στείλει ασύρματο σήμα σε απόσταση 3 χιλιομέτρων. Με τη συσκευή του πήγε στην Αγγλία και ίδρυσε την εταιρεία του “Marconi Wireless Telegraph”, η οποία προσέφερε υπηρεσίες στη ναυσιπλοΐα. Τα ραδιοκύματα του Μαρκόνι εκείνη την εποχή δεν μετέδιδαν φωνή και μουσική, αλλά σήματα Μορς.

Ήταν παραμονές των Χριστουγέννων του 1906 στη Νέα Υόρκη όταν ο Ρέτζιναλντ Φέσεντεν μετέδωσε για πρώτη φορά φωνή και μουσική μέσω ραδιοκυμάτων. Αργότερα ήρθε ο Λη ντε Φόρεστ για να εφεύρει την ηλεκτρονική λυχνία, η οποία ήταν η μόνη “μορφή” ραδιοφώνου για τα επόμενα 50-60 χρόνια. Μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο το ραδιόφωνο ήταν ένα μέσο χρησιμοποιούμενο σε ερασιτεχνική βάση και δεν ήταν καθόλου ανεπτυγμένο ούτε διαδεδομένο.

Από το 1920 άρχισαν να λειτουργούν οι πρώτοι ραδιοφωνικοί σταθμοί, ωστόσο η εδραίωση του μέσου ήρθε μετά το 1930.  Σε αυτή την περίοδο δημιουργήθηκε το καλά οργανωμένο δίκτυο σταθμών (κρατικών και ιδιωτικών) τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη.

Η ραδιοφωνία στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, η ιστορία του ραδιοφώνου ξεκινάει το 1926 με τις δοκιμαστικές εκπομπές του Χρήστου Τσιγγιρίδη στη Θεσσαλονίκη. Το 1936 ιδρύθηκε η Υπηρεσία Ραδιοφωνικών Εκπομπών, ενώ ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών (ΡΣΑ) που στεγάστηκε στα υπόγεια του Ζαππείου ξεκίνησε να εκπέμπει στις 25 Μαρτίου 1938, εξυπηρετώντας τις προπαγανδιστικές ενέργειες του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά. Πρώτη εκφωνήτρια του σταθμού ήταν η Αφροδίτη Λαουτάρη και θρυλικό του σήμα ο “Τσοπανάκος“.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, αρκετές ήταν οι αλλαγές που γνώρισε το ελληνικό ραδιόφωνο. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου το ραδιόφωνο μετέδιδε πληροφορίες για τις συγκρούσεις και χρησιμοποιήθηκε για την κινητοποίηση της ελληνικής πλευράς, ενώ μετά τη γερμανική εισβολή στην Ελλάδα, ο ΡΣΑ μετέδιδε τη γερμανική προπαγάνδα. Μάλιστα, οι κατοχικές δυνάμεις προσπαθούσαν να σφραγίσουν τα ραδιόφωνα (προκειμένου να ακούγεται μόνο ο ΡΣΑ), επιβάλλοντας  μεγάλες ποινές σε όσους κατείχαν ασφράγιστα ή αδήλωτα ραδιόφωνα ώστε να μπορούν να ακούν την ελληνική υπηρεσία του BBC από το Λονδίνο.

Μετά την απελευθέρωση, το 1945 ιδρύθηκε το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ), το 1952 το Δεύτερο Πρόγραμμα και το 1954 το Τρίτο Πρόγραμμα. Στα χρόνια της Χούντας των Συνταγματαρχών το ραδιόφωνο παρέμενε στενά ελεγχόμενο και προπαγανδιστικό, όμως το ενδιαφέρον του καθεστώτος είχε στραφεί στην (πρωτοεμφανιζόμενη τότε) τηλεόραση.

Από τη δεκαετία του 1960 εμφανίστηκε και το φαινόμενο των ραδιοπειρατών, οι οποίοι είχαν στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις σταθμούς μικρής εμβέλειας και ισχύος στα μεσαία κύματα και αργότερα στα FM. Δεν ξεχνάμε φυσικά τον αυτοσχέδιο ραδιοφωνικό σταθμό που έστησαν οι φοιτητές της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973.

Τη δεκαετία του 1980 το φαινόμενο των ραδιοπειρατών επεκτάθηκε, παρά το ότι οι αρχές δεν σταμάτησαν τις διώξεις. Στα τέλη της ίδιας δεκαετίας, θεσπίστηκε η “ελεύθερη ραδιοφωνία“,  με τον Αθήνα 9.84 να εκπέμπει στις 31 Μαΐου 1987 και να αποτελεί τον πρώτο νόμιμο μη κρατικό ραδιοσταθμό. Ακολούθησε το Κανάλι 1 στον Πειραιά στις 26 Ιουνίου και τον Σεπτέμβριο ο FM100 στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ιδρύθηκαν δεκάδες σταθμοί σε όλη τη χώρα, φέρνοντας τη λεγόμενη “άνοιξη της ραδιοφωνίας”.

Σήμερα βρισκόμαστε στην απαρχή της ψηφιακής εποχής  στο ελληνικό ραδιόφωνο (τεχνολογίας DAB+), με την κυβέρνηση να έχει θεσπίσει νόμο για την αδειοδότηση ιδιωτικών ραδιοφωνικών σταθμών ψηφιακής επίγειας ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης.

Κλείνοντας τη σημερινή έμπνευση της ημέρας, μοιραζόμαστε μαζί σας την περιβόητη εκπομπή του Όρσον Γουέλς “Ο Πόλεμος των Κόσμων“, όπως αυτή μεταδόθηκε από το ραδιόφωνο του CBS το βράδυ της 30ης Οκτωβρίου 1938, σπέρνοντας τον πανικό στους Αμερικανούς πολίτες λόγω της υποτιθέμενης εισβολής Αρειανών στη Γη.

Διαβάστε εδώ το κείμενο της απομαγνητοφώνησης της εκπομπής.

Πηγές: sansimera.gr, el.wikipedia.org